Ο ρομποτικός εξερευνητής «Οδυσσέας»
της εταιρείας Intuitive είναι το πρώτο αμερικανικής κατασκευής διαστημικό σκάφος που προσεδαφίστηκε στο φεγγάρι εδώ και πέντε δεκαετίες. Το ρομπότ χωρίς πλήρωμα, που χρηματοδοτήθηκε από τη NASA εγκαινιάζει νέα εποχή στην εξερεύνηση του μοναδικού φυσικού δορυφόρου της Γης
Μια αμερικανική εταιρεία έγραψε ιστορία καθώς έγινε η πρώτη εμπορική αποστολή που έστειλε διαστημόπλοιο στη Σελήνη. Η Intuitive Machines με έδρα το Χιούστον προσεδάφισε το ρομπότ «Οδυσσέα» κοντά στον σεληνιακό νότιο πόλο. Χρειάστηκαν μερικά λεπτά για να διαπιστώσουν οι ελεγκτές ότι το σκάφος είχε φτάσει, αλλά τελικά ελήφθη σήμα.
«Αυτό που μπορούμε να επιβεβαιώσουμε, χωρίς αμφιβολία, είναι ότι ο εξοπλισμός μας βρίσκεται στην επιφάνεια της Σελήνης και το μεταδίδουμε», ανακοίνωσε ο διευθυντής πτήσης Τιμ Κρέιν. Ήταν μια σημαντική στιγμή, όχι μόνο για την εμπορική εκμετάλλευση του διαστήματος αλλά για το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ γενικότερα.
Η Intuitive Machines «έσπασε» την μισό αιώνα απουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών από την επιφάνεια της Σελήνης. Η τελευταία φορά που αμερικανικό υλικό «φώλιασε» απαλά στο σεληνιακό έδαφος ήταν με την αποστολή Apollo το 1972. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία NΑSA είχε αγοράσει χώρο στον «Οδυσσέα» για έξι επιστημονικά όργανα και ο διαχειριστής της Μπιλ Νέλσον έσπευσε να δώσει τα συγχαρητήριά του στην Intuitive Machines για μια αποστολή που περιέγραψε ως «θρίαμβο»
«Οι ΗΠΑ επέστρεψαν στη Σελήνη», είπε. «Σήμερα, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, μια εμπορική εταιρεία - μια αμερικανική εταιρεία - ξεκίνησε και οδήγησε το ταξίδι μέχρι εκεί. Και σήμερα είναι η μέρα που δείχνει τη δύναμη και την υπόσχεση των εμπορικών συνεργασιών της Nasa»
Οι ελεγκτές κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν ένα τεχνικό πρόβλημα που είχε σχεδόν σταματήσει την αποστολή, ακόμη και πριν ξεκινήσει η κάθοδος. Τα λέιζερ εμβέλειας του «Οδυσσέα», τα οποία υποτίθεται ότι υπολόγιζαν το ύψος και την ταχύτητα του σκάφους, δεν λειτουργούσαν σωστά. Ευτυχώς, υπήρχαν μερικά πειραματικά λέιζερ από τη Nasa και οι μηχανικοί κατάφεραν να τα επιδιορθώσουν στους υπολογιστές πλοήγησης.
Ο Οδυσσέας προσεληνώθηκε στις 23:23 GMT. Στην αρχή, δεν υπήρχε καθόλου σήμα από το ρομπότ. Υπήρχε έντονος εκνευρισμός καθώς περνούσαν τα λεπτά, αλλά τελικά έγινε μια σύνδεση επικοινωνίας, αν και αδύναμη. Αυτό οδήγησε σε ορισμένες ανησυχίες σχετικά με την κατάσταση του αεροσκάφους. Μέσα σε λίγες ώρες, ωστόσο, η Intuitive Machines ανέφερε ότι ο «Οδυσσέας» στεκόταν όρθιος και έστελνε πίσω δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των εικόνων.
Το στοχευόμενο σημείο προσγείωσης ήταν ένα έδαφος με κρατήρες δίπλα σε ένα ορεινό συγκρότημα ύψους 5 χιλιομέτρων γνωστό ως Malapert. Είναι το νοτιότερο σημείο της Σελήνης που έχει επισκεφθεί ποτέ διαστημόπλοιο, στις 80 μοίρες νότια. Είναι στη σύντομη λίστα των τοποθεσιών όπου η Nasa εξετάζει το ενδεχόμενο να στείλει αστροναύτες αργότερα αυτή τη δεκαετία ως μέρος του προγράμματος Artemis.
Υπάρχουν μερικοί βαθείς κρατήρες σε αυτή την περιοχή που δεν βλέπουν ποτέ το φως του ήλιου - είναι μόνιμα στη σκιά - και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι παγωμένο νερό θα μπορούσε να κρύβεται μέσα τους. «Ο πάγος είναι πραγματικά σημαντικός γιατί αν μπορούμε πραγματικά να εκμεταλλευτούμε αυτόν τον πάγο στην επιφάνεια της Σελήνης, θα πρέπει να φέρουμε λιγότερα υλικά μαζί μας», εξήγησε η Λόρι Γκλέιζ, διευθύντρια πλανητικής επιστήμης της NASA.
«Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον πάγο για να τον μετατρέψουμε σε νερό - πόσιμο νερό - και μπορούμε να εξάγουμε οξυγόνο και υδρογόνο για καύσιμο και για αναπνοή για τους αστροναύτες. Έτσι θα μας βοηθήσει πραγματικά στην ανθρώπινη εξερεύνηση»
Τα έξι ωφέλιμα φορτία της Nasa στον «Οδυσσέα» είναι ένας συνδυασμός επίδειξης τεχνολογίας και επιστήμης. Μια βασική έρευνα θα είναι αυτή που εξετάζει τη «συμπεριφορά» της σεληνιακής σκόνης, την οποία οι αστροναύτες του Apollo βρήκαν ότι συνιστά σοβαρή ενόχληση, γρατζουνίζοντας και φράζοντας τον εξοπλισμό τους.
Τα έξι εμπορικά ωφέλιμα φορτία στο πλοίο περιλαμβάνουν ένα σύστημα κάμερας φοιτητών από το Αεροναυτικό Πανεπιστήμιο Embry-Riddle, το οποίο θα έπρεπε να είχε αναπτυχθεί από τον «Οδυσσέα» όταν βρισκόταν ακόμη 30 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της Σελήνης. Αυτό το σύστημα σχεδιάστηκε για να τραβάει φωτογραφίες selfie καθώς το ρομπότ έπεσε κάτω.
Ο Αμερικανός καλλιτέχνης Jeff Koons έχει επίσης προσαρτήσει ένα κουτί στο πλάι του σκάφους που περιέχει 125 μικρές μπάλες από ανοξείδωτο χάλυβα για να αναπαραστήσει τις διαφορετικές φάσεις της Σελήνης κατά τη διάρκεια ενός μήνα.
